Nihil Novi Sub Sole

Jongeren en Oudejaarsavond

1994/95-2024/25

In Antwerpen, waar ze altijd zo overtuigd zijn dat ze het zoveel beter doen dan elders in België (als dat land voor hen nog bestaat) heeft geen enkele inspanning van ’t Stàd geholpen om ook tijdens deze jaarovergang 2024-2025 rellen van en met jongeren te verhinderen.

In Brussel, waar ze meestal veel bescheidener zijn in hun uitspraken en ook beschikken over een serieuze dosis zelfspot, spreken ze eerder over “hun best doen”. Omdat ze al vele jaren weten hoe moeilijk het is om de jongeren van de straat te houden wanneer het voor sommigen onder hen een “plezant kat en muis spelletje” is, niet alleen bij de overgang van oud naar nieuw, maar ook bij voetbalwedstrijden, bij betogingen, …

Zo herinner ik mij in de jaren ’90 een totaal mislukte poging om dat probleem in Brussel aan te pakken.

François Xavier Gustave Marie Joseph Corneille Hubert ridder de Donnea de Hamoir was toen burgemeester van de Stad Brussel. Ik weet niet meer juist bij welke jaarovergang, maar dat moet alleszins ergens tussen 1994 en 2000 geweest zijn. Toen heette de MR nog PRL-FDF. Met  Louis Michel als voorzitter van de PRL. Olivier Maingain, die toen voorzitter was van de FDF, was tegelijk ook schepen bij de Stad Brussel. Hij verhuisde pas in 2004 naar Sint-Lambrechts-Woluwe, om daar dan burgemeester te kunnen zijn …

Totaal mislukte poging

Na verschillende vergaderingen van de Jeugddienst en de Politie op het kabinet van de Burgemeester, werd er beslist dat de Jeugddienst een activiteit moest organiseren om die “jonge delinkwenten” van de Grote Markt weg te houden. Want die kwamen daar al enkele jaren elke nieuwjaarsnacht bommetjes gooien tussen de benen van al dat chique volk dat daar in deftig pak om middernacht hun flessen champagne ontkurkten. Hun plezier was pas kompleet als er een Thunder Flash open knalde tussen de hoge hielen (wie anders draagt dat op kasseien) onder de rok van een schoon madam.
De Sportdienst moest een zaal ter beschikking stellen om een alternatief voor de jongeren te organiseren, zodat ze zouden weg blijven van de Grote Markt. Er werd, zoals nogal wel eens gebeurde, geen rekening gehouden met mijn bedenkingen. Ik was toen trouwens al halvelings onder (voogdij)bestuur geplaatst van de Directeur-Generaal van het Departement Sport-Cultuur-Jeugd (de volgorde is belangrijk!).

(Maar daarover kan je elders meer details vinden, moest je dat interesseren: https://rieke.brussels)

Die Directeur-Generaal, tevens Directeur van de Sportdienst, was bang dat zijn sporthal zou beschadigd worden. In de hoop dat er een andere locatie zou voorgesteld worden, eiste hij dat de hele sportvloer zou bedekt worden met tatami matten. Maar zijn voorwaarde werd meteen unaniem aanvaard, behalve één stem (je mag eens raden dewelke) …
En zo geschiedde. De Jeugddienst moest dus niet alleen instaan voor de animatie, met orkesten en dj’s, maar we moesten ook de kostprijs van de tatami matten budgetteren. Daar mocht ik dan wèl nog voor instaan. Het resultaat was dat de helft van het hele jaarbudget voor jeugdanimatie op de eerste nacht van ’t jaar werd opgesoupeerd. Op die oudejaarsnacht liep de sporthal snel vol met jongeren die dansten op hun geliefkoosde muziek. Maar ze hadden hun bommetjes ergens veilig verborgen, klaar om iets voor middernacht naar de Grote Markt te trekken om er het jaarlijks feestje van hun keuze waar te maken.
En zo gebeurde wat ik had voorspeld. De Jeugddienst gooide op 1 januari van dat jaar 500.000 BEF (ongeveer 12.400€) op straat en moest dan maar verder activiteiten organiseren met wortelschijven.

Nihil Novi Sub Sole

Er is dus niet veel verbeterd aan dat soort toestanden
wel in tegendeel …

… want er is toch wel een heel groot verschil.
Dertig jaar geleden werden er nog geen auto’s in brand gestoken, geen winkelruiten uitgegooid, geen politie combi’s, brandweerwagens, ambulances en trams vernield.

Zowel in Brussel
als in Antwerpen

Foto © VRT NWS 

De El Fath en Nassr moskee, op de grens van Hoboken en de Antwerpse wijk Kiel, organiseerde allerlei activiteiten op 31 december 2024, om jongeren van de straat te houden. De initiatiefnemer Ibrahim Ben Mezian vertelde aan de pers “Op oudejaarsavond vorig jaar waren er rellen op het Kiel. We willen de verveling van jongeren tegengaan met een quiz, een FIFA-toernooi en gratis hapjes”. Hij had het ook nog over een maandenlange voorbereiding : “Achter de schermen gaan we al een tijdje in dialoog met de jongeren. We hebben vastgesteld dat er voor hen maar weinig activiteiten zijn op oudjaar. Daardoor hangen ze rond en zoeken ze nodeloos de spanning op. Als antwoord daarop zetten we de deuren van de moskee voor hen open tussen 21 uur en 2 uur”.

Patrick Janssens, nieuwe schepen van Stadsontwikkeling en Wonen in het nieuwe college van de Stad Antwerpen, kwam in “De Afspraak op Vrijdag” op de VRT zijn steun uitspreken voor het initiatief van de Antwerpse Jeugdwerkers. Het getuigt alleszins van “voortschrijdend inzicht” van de “Superschepen” en voormalig burgemeester van Antwerpen (van 2003 tot 2012) en ook nog voormalig voetbalbestuurder (van 2014 tot 2018 was hij algemeen directeur bij de Limburgse voetbalclub KRC Genk, waar hij toch nog te laat weg was, want in 2022 werd hij in de “Operatie Propere Handen” beschuldigd van valsheid in geschrifte tijdens zijn functie als CEO van KRC Genk.)

Maar
Het resultaat was … Nihil … Noppes … Nada …

Beleidsverantwoordelijken blijven nog steeds met de vraag zitten hoe ze dit jaarlijks terugkerend probleem zouden kunnen aanpakken. Ik vraag me zelfs af of ze er al aan gedacht hebben dat werkzoekenden zeker niet meer gemotiveerd zullen zijn om te solliciteren bij politie, brandweer, zorgpersoneel, …
En … als ze aan deze toestanden even veel aandacht besteden als aan het vormen van een nieuwe regering na de verkiezingen van 9 juni 2024, dan mogen we voor oudjaar 2025 nieuwjaar 2026 weer hetzelfde verwachten :

Nihil Novi Sub Sole

donderdag 2 januari 2025
Henri VANDENBERGHE,
van 1 augustus 1975
allereerste jeugdwerker
en van1980 tot 2007
animator-coördinator
van een fantastische ploeg
Jeugdwerkers bij de Stad Brussel

1976 03 13-14

LA COMMISSION CONSULTATIVE DE LA JEUNESSE DE LA VILLE DE BRUXELLES ORGANISE

une fête de la jeunesse 

Les samedi 13 & dimanche 14 mars 1976
au PALAIS DU MIDI
Rue Rogier Vander Weyden 3
1000 BRUXELLES

DE RAADGEVENDE COMMISIE VOOR DE JEUGD VAN DE STAD BRUSSEL ORGANISEERT

een feest voor de jeugd

Op zaterdag 13 & zondag 14 maart 1976
in het ZUIDPALEIS
Rogier Vander Weydenstraat 3
1000 BRUSSEL

MA PREMIÈRE ACTIVITÉ
à la
VILLE DE BRUXELLES

à peine embauché au 1 août 1975 comme rédacteur (avec un diplôme universitaire /;-)
et toujours en période de stage
après quelques mois de chômage
me voilà “chargé” d’une petite activité de rien de spécial …
EN COLLABORATION AVEC
– LE MINISTÈRE DE LA CULTURE FRANÇAISE
– LA PROVINCE DE BRABANT
Service Provincial de ka Jeunesse, de l’Éducation permanente et de l’action Socio-Culturelle
IN SAMENWERKING MET
– DE PROVINCIE BRABANT
Provinciale Dienst voor de Jeugd, de Permanent Opvoeding en de Socio-Culturele actie

La Province de Brabant était encore unie et bilingue, de ce temps là

effectivement, rien de spécial …

il fallait juste organiser quelques stands de mouvements, organisations et clubs de jeunes
qui s’occupaient d’une façon ou l’autre
des enfants
ou des adolescents
à BRUXELLES

mais il fallait également
“animer”
les visiteurs
ainsi que les participants
à cette activité
au
PALAIS DU MIDI

PROGRAMMA                                                               PRORGAMME
zaterdag 13 maart 1976                                              samendi 13 mars 1976

14:00 JAFISTA
Gemengd koor in de aard van “Up With People”                        Chorale mixte genre “Up With People”
de meeste leden zijn leerlingen aan de                                          la plupart des members sont des élèves
Stedelijke Normaalschool Karel Buls                                            de l’ecoli Normale Karel Buls

14:30 Débat sur La Jeunesse
par 4 membres délégués par les partis politiques représentés aux Commissions Consultatives
plus un président

DIDIER @ BROSELLA Folk 1977 photo © Dominique De Backer

15:00 Démonstration de gymnastique
mini-trampoline et exercies au tapis
par les élèves de l’Ecole 4

15:30 Danses Folkloriques
par la Fédération des Eclaireuses et Eclaireurs

16:00 Judo Club “Le Trefle”
démonstration par de jeunes enfants

17:00 DIDIER
excellent guitariste bruxellois
guitare folk, blues et compositions

17:30 JAFISTA

18:00 Danses Folkloriques – F.E.E.

18:30 DIDIER

19:00 Les Régentes et Régents en Education Physique de
l’Ecole Normale Charles Buls présentent du ballet et das sauts

20:00 JACQUES MERCIER
chanson française

21:00 NORRIS
folk U.S.A.

22:00 LE VIOLON DINGUE
musique populaire belge

23/00 BLUE ROCK
Belgian Rock Band from Brussels

PROGRAMMA                                                            PROGRAMME
zondag 14 maart 1976                                              dimanche 14 mars 1976

14:00 STEVE DRAKE & JOHN COLSTON
folk duo from Canada & Great Britain

14:30 Débat Infor-Jeunes + VUB

15:30 MUSIC HALL par la Fédération des Scouts Européens
chansons bretonnes, comédie musicale, danses modernes

16:00 YAMA-ARASHI
démonstration Ecole des Arts Martiaux

17:00 STEVE DRAKE & JOHN COLSTON

17:30 JERRY KOLINSKY                     =>
sings Randy Newman, Bob Dylan, Roxy Music
& own compositions

18:00 LES CHATS POT D’ROUE
théâtre par la Fédération des Scouts Catholiques

19:00 NEW LATIN IMPRESSION
RENÉ JONCKEER + zangeres LILIANE DOREKES
vous invitent à la danse

22:00 FIN – EINDE – THE END

Durant toute le fête :
des stands d’animation, des stands créatifs, des démonstrations sportives : boxe, trampoline
et d’autres curiosités

PALAIS DU MIDI – Rue Rogier Vender Weydenstraat – 1986

Il faut savoir que fin des années soixante le PALAIS DU MIDI hébergeait le Centre Administratif de Bruxelles Ville ainsi que la R.T.T. (Régie des Télégraphes et des Téléphones).
L’équipe de basket BC Royal IV Brussels y jouait encore à ciel ouvert.
Je me rappelle que nous avons du démonter d’anciennes cellules de téléphone en chêne et que le Service Propreté est venu charger des vieux bureaux également en chêne sur leurs camions: ils en ont démonté quelques uns et démolis des tats d’autres.
Je voulais récupérer quelques cellules téléphoniques pour les offrir aux Maisons de Jeunes, mais on me disait que cela n’était pas possible … Après la Fête de la Jeunesse j’ai découvert trois cellules derrière des vieux rideaux: elles étaient bel et bien démontées et ont terminé comme douches chez certains “amis” de mon chef. Dommage pour les Maisons de Jeunes qui auraient pu avoir des cellules téléphoniques originales dans leurs locaux.

Cette “Fête de la Jeunesse” était également
ma Première Leçon Politique !!!

Mon Ami GAL (Gérard Alsteens), caricaturiste politique très réputé en Flandre, m’avait offert = gratuitement !!! un projet d’affiche génial, dont malheureusement toutes traces ont disparus. Il s’agissait d’une flèche qui transperce un coeur, comme une flèche de Cupidon. La pointe aboutissait droit sur l’endroit où se déroulait l’événement, la rue Rogier Vander Weydenstraat.
J’étais tout fier de montrer ce projet à mon chef de service:
j’avais reçu une affiche gratuite d’un auteur très connu (en Flandre /;-)
Il n’y avait plus qu’à la faire imprimer à l’imprimerie de la Ville de Bruxelles …
Seulement, il y avait UN GROS problème:
normalement on dessine un coeur en ROUGE …
mais le bourgmestre de la Ville de Bruxelles était BLEU !!!
Le projet a terminé à la poubelle …

VERGADERING – – – 1972 1121
BlaBlaBla

situatiegebonden
testsituatie
oriëntatie in de globaliteit
niet geïntegreerd
evaluatie
zwak – middelmatig
pubertaire acchterstand
kortsluiting
anamnese
men induceert vrees
Misvattingen in de communicatie
deontologisch gezien
multidisciplinaire problemen

Jef: “De levenslust is te leren leven met onmacht”

Jan : “… om de leraren ter wille te zijn”

De Marollen

Er zijn verschillende meningen over de oorsprong van de naam “Marollen” …

Die heeft misschien een religieuze oorsprong.
Volgens de traditie kwamen in 1691 de zusters Apostolinnen naar wat toen Bovendaal heette en nu de Montserratstraat, die men “het hart van de Marollen” noemt. Toen was dat een prostitutiewijk. De nonnen wilden “gevallen meisjes” verbeteren. Blijkbaar gingen ze door voor “marollen”, een volkse naam die het eerst gebruikt werd om de maricolenzusters aan te duiden, Mariavereerders waarmee de apostolinnen verwant waren. Al spoedig stond de straat bekend als op de Marollen.

De Marollen beperkte zich dus oorspronkelijk eigenlijk tot de Montserratstraat.
Daar woonde destijds Jacques Van der Biest (08/10/1929 Etterbeek-05/05/2016),
de pastoor die de mis voorging in de Miniemenkerk of de

Sint-Jans en Sint-Stevenskerk der Miniemen

Die kerk ligt verscholen achter een school van de Stad Brussel, het Athénée Robert Catteau, dicht bij het Poelaertplein.

Jacques Van der Biest was niet alleen de pastoor van de Miniemenkerk. Hij was een hevige verdediger van het pittoreske karakter van de Marollen, dat bedreigd werd door de rijkere handelaars van de Zavel. Omwille van zijn strijd tegen de “verzameling”, omdat de antiquairs van de Zavel begonnen winkels van brocanteurs te kopen en zodoende de identiteit van de Marollen in gevaar brachten, kreeg hij de bijnaam “Priester van de Marollen”.

De naam De Marollen is men trouwens al gauw gaan gebruiken voor het hele gedeelte van Poelaertplein, waar het justitiepaleis staat, tot het Vossenplein, waar de rommelmarkt, “den a mèt” of “de voddemèt”, hoogtij viert … en waar de oude brandweerkazerne staat.

Zowel justitiepaleis als brandweerkazerne zijn ontworpen door architect Joseph Poelaert

De Brusselse brandweer werd opgericht in 1800.

In 1806 vestigde de brandweer zich in een brasserie
aan het Anneessensplein, waar nu de Kazernestraat ligt.

Van 1863 tot 1982 was de generale staf van de pompiers gevestigd in het statige gebouw met kenmerkende toegangspoort, ontworpen door architect Joseph Poelaert (1859-1860), die later in de buurt ook het justitiepaleis zou ontwerpen.

In de periode 1985-1989 hebben de architecten H. Gilson et E. Henry de oude brandweerkazerne omgebouwd tot een appartementenblok, met winkelruimtes op de gelijkvloerse verdiepingen. Zo hebben zij toch ook het “brocante” karakter van de omgeving van het Vossenplein gerespecteerd.

RIE – 17/03/2024-12/08/2024

“Pour qui ils se prennent, ces Flamands ?”

Eigenaardig genoeg is het vooral in verkiezingsperiodes dat het onderwerp “Vlamingenhaat” of “Walenhaat” weer volop aan bod komt in gesprekken onder Vrienden. Tussen de Gemeentelijke, die nog moeten komen, en de Federale, die voorbij zijn, praten we meer dan anders over de Gemeenschappen en de Steden. En, ’t is weer van dat …

Bij mij brengt dat dan ook weer enkele anecdotes uit mijn loopbaan aan de Ville de Bruxelles naar boven. Op vergaderingen gebeurde er altijd wel “iets” dat tegen de borst stootte.

Pour qui y’s’prennent, ceux-là ?

Zo was er die vergadering tijdens de lunch, waarbij een commissaris plotseling zei “Pour qui y’s’ prennent, ces Flamands ?”. Gezien ik gedurende de hele bijeenkomst alleen Frans had gesproken wist hij niet dat er een Nederlandstalige collega uit de Service de la Jeunesse rechtover hem zat.
Ik vroeg hem “Tu as des problèmes avec des Flamands?”
Hij was de verantwoordelijke commissaris voor de veiligheid op straatwerven.
Het zat hem dwars dat er op de signalisatie borden op een van die werven “TOEGANG VERBODEN – ACCES INTERDIT” stond. Waarop mijn vraag volgde: “Quel est le problème? Le texte est quand même dans les deux langues …” Zijn antwoord: “Oui, mais le Flamand d’abord! Pour qui y s’prennent ceux-là?”
Vrienden aan wie ik mijn reactie daarop vertel moeten altijd eens goed lachen.
Al toont het iets dat eigenlijk fundamenteel fout zit.
“J’ai une solution pour ton problème: si tu mettais le panneau à l’envers, tu aurais le Français au dessus et le Néerlandais en dessous … Wat denk je daarvan? … Je suis Flamand, ça te dérange?”
Dan plots sprak hij in ’t Brussels Vloms: “mo neije, mo ’t ès altaaid ’t aaigeste mettei Vloeminge”

C’est ça que vous voulez dire, Monsieur Vandenbergh ?

Op een andere vergadering, met het hele bestuur van het Departement Sport-Culture-Jeunesse, gebeurde er iets minder grappigs, maar zeker niet minder betekenisvol als het over de “taalgevoeligheden” gaat.
Al is de regel aan de Ville de Bruxelles, dat iedereen die het woord neemt, dat in zijn eigen moedertaal mag/kan doen,  sprak ik toch altijd Frans tijdens dergelijke vergaderingen. Anders moest je sowieso altijd van alles vertalen, voor diegenen die evengoed de taalpremie trokken, maar toch weinig uit de voeten konden met het Nederlands. En dat was toch alleen maar tijdverlies. Op die vergaderingen … die toch altijd al veel te lang duurden … met veel blabla …
Léon Zylbergeld was Docteur en Philosophie et Lettres (ULB), Directeur Général du Département Culture de la Ville de Bruxelles, Professeur à l’Université Libre de Bruxelles. Zijn adjunct-directeur had geen universitair diploma, maar was door de partij voorbestemd om Léon op te volgen. Ik had altijd al het gevoel dat dit een soort beloning moest zijn, omdat hij erin geslaagd was van de politici “uit de wind” te houden bij het Heizel drama (29 mei 1985). Maar goed: hij was wel heel goed tweetalig.
Zoals dat nog wel eens gebeurt, voelt “een meerdere”, soms de neiging om met plezier “een mindere” met een hoger diploma voor iedereen te kleineren, als hij daar de kans toe ziet.
En zo gebeurde het volgende …
Ik weet niet meer welk woord ik juist in het Frans had uitgesproken, toen hij voor iedereen de vraag stelde: “C’est ça que vous voulez dire, Monsieur Vandenbergh?”
Ik schakelde onmiddellijk over naar het Nederlands om mijn betoog, dat ik in het Frans begonnen was, gewoon verder te zetten. Zonder te reageren op zijn “aanval”. Gedurende de rest van de vergadering sprak ik alleen nog mijn moedertaal. Hij wou dan laten zien hoe goed tweetalig hij was … Bij elke fout die hij in het Nederlands maakte, deed ik altijd alsof ik “iets niet kon slikken”: ik kuchte, maar sprak gewoon verder, in het Nederlands, over het onderwerp waar we over bezig waren …
Ik herinner mij dat ik nogal veel gekucht heb en dat mijn collega’s snel door hadden welke boodschap ik daarmee wou overbrengen …

Ahlala …

Pour qui y’s’prennent, ces Flamands

Lessen in Humanitas
in Sarajevo en Brussel

1997 0207-11

“In naam en in opdracht” van de para-communale VZW “Jeugd in Brussel” … trokken Luc Van NOTEN en ikzelf van 7 tot 11 februari 1997 naar SARAJEVO
met de bedoeling om er te onderzoeken of we, samen met LA BENEVOLENCIJA en het UPJB
(Union des Progressistes Juifs de Belgique),

een “Culturele Uitwisseling” voor jongeren tussen Brussel en Sarajevo op poten zouden kunnen zetten.

Op vrijdag 7 februari 1997 vertrokken we naar Sarajevo via Zürich en op dinsdag 11 vlogen we al terug vanuit Sarajevo via Zagreb en Frankfurt. Meer was ons door de Ville de Bruxelles niet gegund.
We beleefden zeer leerzame dagen in Sarajevo. Spijtig genoeg was ons verblijf veel te kort om dieper in te gaan op de vele fijne ontmoetingen die we daar hadden met mensen van het bijna totaal plat gebombardeerde Sarajevo. Mensen uit de politiek, maar ook uit de culturele sector: opera, toneel, film, jazz, wereldmuziek … Veel te weinig tijd om er echt van te genieten. Maar we waren er om te werken …

We kregen er wel een resem lessen in Humanitas !!!

We bezochten onder andere de Minister voor Jeugd in Sarajevo en stelden hem voor om uitwisselingen te organiseren tussen Brusselse jongeren en jeugd uit Sarajevo. Of om in Brussel stages te organiseren voor jongeren uit Sarajevo. Zijn antwoord was ontluisterend:
“Alstublieft, kom onze jeugd hier niet weghalen, want dan komen ze niet meer terug.”

“België heeft al heel veel gedaan voor Sarajevo” vertelde de man verder. “Er werd een kolossaal budget geïnvesteerd om ons opnieuw licht te verschaffen. Electrabel is hier elektriciteitskabels en -palen komen installeren. Allemaal Belgisch materiaal, door Belgisch personeel naar hier gebracht en afgewerkt. Nu hebben we weer licht in onze straten”. We moesten even slikken, want we hadden zijn discrete boodschap zeer goed begrepen: België had eigenlijk Electrabel gesponsord onder het mom van hulp aan Sarajevo. Geen inwoner van de stad heeft er werk gehad, geen mens heeft er een cent van gezien. De miljoenen gingen rechtstreeks in de kassa van Electrabel.

De Minister voor Jeugd van Sarajevo raadde ons ook aan om goed te kijken als we na de bijeenkomst uit zijn kabinet buiten kwamen: “De kerk en de moskee zijn intact. Onze opera, onze bibliotheek, onze theaters, onze musea, … die zijn allemaal plat gebombardeerd.”  Toen we weer op straat stonden zagen we inderdaad één kogelgat in de gevel van de kerk (van een schele scherpschutter?). Alle gebouwen daaromtrent waren plat gebombardeerd. Verderop zagen we ook dat de minaret van de moskee nog overeind stond.

Wat mij nog het meest getroffen heeft, was toen de man vertelde hoe hij tijdens de oorlog telkens voor een dilemma stond toen hij een kopje thee wou drinken:
“Welk boek zal ik deze keer opofferen, om het papier te gebruiken om water te koken” …

In “bericht uit Gaza” in De Standaard van 29 juni 2024
las ik dat de dichter Muhammad al-Zaqzouq het volgende schreef :
“In al die jaren die ik had besteed aan het verzamelen van mijn
bescheiden bibliotheek, was nooit in me opgekomen dat ik
een boek zou moeten afwegen tegen een stuk brood voor mijn kinderen”

In Sarajevo sliepen Luc en ik in de kamer van de zoons van het gezin waar we logeerden. Hun kinderen waren tijdens de Bosnische Burgeroorlog naar de Verenigde Staten gevlucht om daar te gaan studeren. Het was een religieus gemengd gezin, Joods en Islamitisch, wat in Joegoslavië voordien niet ongewoon was. Vader en moeder waren allebei lid van LA BENEVOLENCIJA en deden er vrijwilligerswerk.

Exposition photos Edward Serotta

Na onze terugkeer zouden we, samen met de Service de la Jeunesse, allerlei activiteiten organiseren rond een tentoonstelling van foto’s uit Sarajevo van de
Amerikaans-Joodse fotograaf Edward Serotta.  

We hoopten Brusselse scholen uit te nodigen om deze tentoonstelling te bezoeken en zodoende de Brusselse jeugd te doen nadenken over het samenleven van mensen met verschillende origines. Nadenken over waar racisme en discriminatie zoal kan toe leiden. Nadenken over hun toekomst in onze maatschappij …

De tentoonstelling werd geboycot door het kabinet van de Schepen voor Jeugd van de Stad Brussel,
“Parce que c’est organisé par un Flamand”.
Een beter voorbeeld van de noodzaak van een dergelijke tentoonstelling kan je moeilijk bedenken.

Een telefoontje van de UPJB aan de burgemeester François-Xavier de Donnea zorgde ervoor dat de zaak gedeblokkeerd werd en dat de tentoonstelling toch moest georganiseerd worden.
Uitnodigingen werden verstuurd naar pers en notabelen. Speeches werden geschreven.
De tentoonstelling werd ingeleid door de burgemeester en de schepen voor jeugd, Marion Lemesre. Ook de Schepen voor Vlaamse Aangelegenheden, Manu De Rons, mocht het woord voeren.
De voorzitter van LA BENEVOLENCIA, Jacob A. Finci kreeg het laatste woord.

Maar dat die tentoonstelling toch moest doorgaan, dat zinde de kabinetschef van de schepen voor jeugd niet!

Hij zorgde ervoor dat de tentoonstelling daags na de opening weer gesloten was. Ik vernam dat van een journalist van LE SOIR, die me belde omdat hij niet was kunnen komen naar de officiële opening, maar dat hij toch nieuwsgierig was naar dit project. Nadat hij voor een gesloten deur stond aan de tentoonstellingszaal van het stadhuis had hij het kabinet van de schepen gebeld, waar men hem meldde dat de tentoonstelling verder niet kon doorgaan “Parce que ce …C… de monsieur Vandenberghe n’était même pas capable de prévoir des gardiens pour l’expo” Ik stuurde de journalist een kopie van mijn weken voordien aan het kabinet overgemaakt bestelbon voor bewakers, om hem duidelijk te maken dat het niet ging om een misverstand maar gewoon om doodsimpele Vlamingen haat.

De tentoonstelling werd dan opnieuw geopend dankzij enkele animators van de jeugddienst, die als vrijwilligers de foto’s bewaakten. Ze namen hiertoe zelfs verlof om dit mogelijk te maken !!!

Terwijl deze trieste communautaire toestanden verder nog heel lang aan de gang waren, zaten Luc Van Noten, coördinator van de VZW JiB, Jakob A. Finci, voorzitter van LA BENEVOLENCIA, Lt-General Francis Briquemont, die gedurende de Bosnische Burgeroorlog aan het hoofd stond van de UNPROFOR missie in Sarajevo, Bernard Adam, generaal, militair geneesheer, dichter, schrijver, kunstenaar … en ikzelf …

met Prins Laurent in Hotel Metropole

Het jaar nadien

nodigde de VZW “Jeugd in Brussel”
een hele klas kinderen van een lagere school uit Sarajevo uit op Paasvakantie.
Er was ook opnieuw een tentoonstelling gepland. Dit keer waren het tekeningen die door die kinderen gemaakt waren terwijl hun school gebombardeerd werd. Samen met hun onderwijzers verscholen ze zich achter uitgebrande auto’s terwijl ze die tekeningen maakten.

Om de communautaire strubbelingen van het vorig jaar te vermijden, organiseerden we die tentoonstelling deze keer in de Koninklijke Vlaamse Schouwburg. Ze hingen daar heel schoon, in de galerij van de KVS. Er kwam een Professor Kinderpsychologie van de VUB aan te pas, die de kunstwerkjes van de kinderen geanalyseerd had en er voor de bezoekers de nodige duiding bij gaf. Ze vertelde wat er in die tekeningen zoal van boodschappen verscholen zaten.  De tekeningen waren mooi ingekaderd.

We kregen ook een blitzbezoek van de heer Reginald Moreels, die toen minister van Ontwikkelingssamenwerking was in de regering Dehaene II. Hij gaf een korte, maar krachtige inleiding om de tentoonstelling voor open te verklaren. Hij kon niet lang blijven want werd in de senaat of in het parlement verwacht. Ik zie hem nog razend kwaad de KVS verlaten, geschandaliseerd omdat hij de enige politieker was die een zo fantastisch initiatief kwam steunen.
De Schepen voor Vlaamse Aangelegenheden had hij niet mee gerekend. Die was ook altijd zo bescheiden.

Voor de rest van de Paasvakantie logeerden de kinderen van Sarajevo in het Domaine de Combreuil in Braine-le-Comte, bij het hellend vlak van Ronquières, een vakantieoord waar de ASBL “Jeunesse à Bruxelles” in samenwerking met de Jeugddienst van de Ville de Bruxelles de Brusselse kinderen ontspanning aanbiedt in een groene omgeving.

De kinderen van Sarajevo werden ook regelmatig met de bus van de Jeugddienst van de Ville de Bruxelles afgehaald om een daguitstap te doen … naar de zoo en zo …

Kinderen die opgroeien in oorlogsgebied

De trauma’s van kinderen die opgroeien in oorlogsgebied zijn niet te onderschatten.
Zo’n veertien dagen Paasvakantie in België zal niet al dat leed weggeveegd hebben dat men in hun tekeningen kon ontwaren. Maar, met de VZW “Jeugd in Brussel” hebben we toch iets gedaan !

In 2017 werd er in Sarajevo een WAR CHILDHOOD MUSEUM geopend. De initiatiefnemers hadden inspiratie gehaald uit het boek “War Childhood” dat Jaminko Halilovic uitgebracht had in 2013.
De collectie van het museum bevat een aantal persoonlijke bezittingen, verhalen, audio- en videogetuigenissen, foto’s, brieven, tekeningen en andere documenten die een waardevol inzicht geven in de unieke ervaring van opgroeien in oorlogstijd.

In 2018 ontving het War Childhood Museum de Museumprijs van de Raad van Europa, een van de meest prestigieuze prijzen in de museumindustrie : European Museum of the Year Award.

1988 1008

Het resultaat van gekonkelfoes …

… van de heer Egide Moonens en mevrouw Anny Maervoet in een restaurant op het Bockstaelplein in Laken, tijdens mijn vakantie in september 1988 was nogal ingrijpend voor mijn toekomst aan de Ville de Bruxelles. Aan een tafel naast hen zat een collega die mij wèl zeer genegen was, met name Guy Reniers. Die bracht mij bij mijn terugkeer uit vakantie onmiddellijk op de hoogte van het feit “dat ze mij daar ne pater aan’t schilderen” waren …

En toen gebeurde wat volgt …

Het College van Burgemeester en Schepenen besliste

de overdracht van BROSELLA Folk & Jazz van de Dienst Jeugd naar de Dienst Schone Kunsten.

Zo werd ik – geheel onverwacht en onvoorbereid – voor onbepaalde duur – gedetacheerd naar de Dienst Schone Kunsten.

Het kwam als een donderslag
van een onaangekondigd onweer

Op maandag 3 oktober 1988 kwam ik, zoals elk jaar, na een prettige vakantie, terug naar kantoor, waar ik door mijn collega’s van de Jeugddienst warm werd onthaald. Leuke verhalen van wederzijdse vakanties werden uitgewisseld. Iedereen had wel een mooie vakantie achter de rug. Sommigen in juli, anderen in augustus en ik dus in september. Sommigen ook met mooie foto’s …

In de loop van de volgende dagen kreeg ik een telefoontje van mijn collega Guy Reniers, om me te melden dat hij “gesprekken” had opgevangen die niet veel goeds beloofden …

Op 7 oktober 1988 had het College van Burgemeester en Schepenen inderdaad de overdracht van BROSELLA Folk & Jazz van de Dienst Jeugd naar de Dienst Schone Kunsten goedgekeurd.
Ik werd in dezelfde beslissing “voor onbepaalde duur” gedetacheerd naar de Dienst Schone Kunsten.

Opdat niet bekend zou worden wie er achter deze transfer zat, werd mevrouw de Schepen voor Jeugd, Madame Gilberte Lambot zelf, persoonlijk, vermeld als rédacteur van dit “Verslag aan het College”.

Om mijn transfer ook in alle stilte en zonder verwikkelingen te kunnen doen verlopen, werd ik niet bij naam vermeld in het Verslag aan het College, want dan had deze beslissing ook nog door de Gemeenteraad goedgekeurd moeten worden. Het werd dus “de détacher du Service de la Jeunesse, pour une période indéterminée, le fonctionnaire chargé de l’organisation du Brosella” …
“Le Fonctionnaire”: ik noemde mezelf zo later “de 10 gram gratis als reclame bij het kattenvoer”.

Het moest ook allemaal heel vlug gaan : op woensdag 5 oktober werd ik geconvoceerd bij de heer Egide Moonens, directeur du Service de la Jeunesse, om me te horen zeggen dat ik per direct niet meer voor de Jeugddienst werkte. Ik moest me ’s anderendaags gaan melden bij de schepen voor cultuur.
Het voorstel van “Transfert du Brosella Folk & Jazz …” was dus zelfs nog niet goedgekeurd door het College of ik “mocht al gaan”.

Ik reageerde furieus. Nam zijn glazen asbak van op zijn bureau en deed een beweging alsof ik die in zijn smoel zou gooien. Maar ik sloeg er een put mee in zijn eiken bureau. “Tu fais ça avec une poubelle ou un sac de pommes de terre, mais pas avec un être humain” schreeuwde ik. Waarop hij: “Quand les échevins ont décidé quelque chose, nous, on n’a plus rien à dire”.
(Later kreeg ik de gelegenheid om hem hetzelfde zinnetje nog eens terug naar zijn hoofd te slingeren)

Op donderdag 6 oktober ging ik mij dus melden bij de Schepen voor Cultuur, Richard Leclercq.
Maar die was er niet. Hij was ook helemaal niet meer geïnteresseerd in wat er aan de Ville de Bruxelles verder gebeurde, want hij had een “postje” aan het rekenhof bemachtigd. Ik werd dus ontvangen door zijn kabinetschef, Anny Maervoet. Die deed alsof ze uit de lucht viel. Dat ze pas op de hoogte was van “mijn transfer” door de beslissing van het College. Terwijl ze dit samen met Meneer Egide Moonens bekokstoofd had. Er was ook nog geen bureau voor mij voorzien … Maar dat kwam (haar) goed uit, want onze collega, Yvette, bijgenaamd “Madame Chapeau”, was met ziekteverlof en zo was er niemand om de tentoonstelling in het Stadhuis te bewaken. Ik moest daar dan gedurende twee weken alle dagen op een stoel gaan zitten en met een dergelijk apparaatje de mensen tellen die de tentoonstelling kwamen bezoeken.             (Dat van mij was wel mooier: knalrood, met wit drukknopje).
Ik herinner me dat de heer Vic Anciaux, op weg naar een bijeenkomst van de gemeenteraad, de tentoonstelling kwam bezoeken. Toen hij me daar zag zitten vroeg hij “Maar rieke, wat doe jij hier?” Hij (her)kende mij toch als organisator van Brosella, niet als ambtenaar van de Ville de Bruxelles. Ik reageerde met “oei, meneer Anciaux, ze hebben me niet gemeld of ik voor gemeenteraadsleden tweemaal moest klikken” … en … “mijn moeder werkte als poetsvrouw bij een dokter rechtover waar we woonden en ik ben zelf moeten gaan werken om mijn hogere studies te kunnen bekostigen … zo zie je maar wat de Stad Brussel doet met mensen met een universitair diploma”

Dit hele gebeuren, mijn onaangekondigde verdwijning uit de Jeugddienst, had nog verrassende gevolgen, zowel voor mij als voor de animators van de Service de la Jeunesse …
Mar daarover … later meer … in verhalen zoals
“De petitie om me terug naar de Jeugddienst te halen”,
“Mijn korte tijd aan het kabinet van de Schepen voor Jeugd”,
“1992, toen Mijn Burn-out Mijn Depressie werd”
… enz. …

Zonder Vandergoten

Samenvatting Part 1

Mijn eerste bureautje aan de Stad Brussel
Sint-Katelijnestraat 11
Mijn eerste verhuis
naar het Administratief Centrum Anspachlaan
Mijn tweede verhuis
terug naar de Sint-Katelijnestraat
Mijn derde verhuis
naar de Keizerinnelaan
Mijn vierde verhuis
nog eens terug naar de Sint-Katelijnestraat

Samenvatting Part 2

Mijn vijfde verhuis
       naar het Vossenplein in de vroegere pompierskazerne
Mijn zesde verhuis
       naar Laken, Willemsplein 13
Mijn zevende verhuis
       naar het nummer 15 op het  Willemsplein
Mijn achtste verhuis
       twee weken dagelijks in de Militiezaal van het stadhuis
Mijn negende verhuis
       naar de vierde verdieping van het gebouw op de Keizerinnelaan 55,
Mijn tiende verhuis
      naar de Nieuwbrugstraat, boven de garage van de Groendienst.
Mijn elfde verhuis
      terug naar het Vossenplein in de gebouwen van de oude brandweerkazerne

Over naar Part 3

Mijn twaalfde verhuis

naar Sint-Katelijnestraat Dienst Cultuur
waar ze me liever zo vlug mogelijk kwijt waren
want de 3 dames die daar “de plak zwaaiden” waren bang dat ik hen zou “voorbijsteken”
door mijn anciënniteit en mijn diploma’s was ik namelijk in de positie
om de functie van diensthoofd op te eisen
al was er geen haar op mijn hoofd dat die knettergekke toestand daar had willen leiden

Mijn dertiende verhuis

dan maar opnieuw naar het Vossenplein
bij de Jeugddienst

Mijn veertiende verhuis

een “reorganisatie” binnen de administratie van het Departement Cultuur, Sport en Jeugd
maakte dat de Jeugddienst de mansardes op het vossenplein moest verlaten
die werden trouwens nadien omgebouwd tot appartementen
De Jeugddienst moest naar het Zuidpaleis, Rogier Vander Weydenstraat, verhuizen
waar ik tot mijn pensioen nog heel wat avonturen en pesterijen heb mogen meemaken